Door Geloof niet alles wat vaders en grootvaders zeggen: John Wayne was, meer dan een filmheld voor ouden van dagen, gewoon een rechtse schurftzak, die begin jaren '70 in een interview in Playboy zei dat hij gelooft in white supremacy, in de jaren '50 hielp om bepaalde Hollywoodacteurs, -regisseurs en -scenaristen op een zwarte lijst van communistische elementen te zwieren, en zijn steun voor de Vietnamoorlog aan het einde van de sixties bevestigde door – op veel te hoge leeftijd voor een geloofwaardige militair – de hoofdrol te spelen in de pure propagandafilm The Green Berets.
Producers van de meeste films waarin Wayne opdroef, probeerden niet teveel in verlegenheid te worden gebracht door zijn politieke en maatschappelijke ideeën, en maakten de personages die hij moest vertolken uitgesproken apolitiek. Maar westerncineast John Ford had andere plannen: in The Searchers speelt hij de racistische trekjes waarvoor Wayne in 1956 al bekend stond uitgerekend uit in zijn personage. Wayne vertolkt een ex-militair die een vijf jaar durende zoektocht aanvat naar de Comanchestam die zijn nichtje (Natalie Wood) haar familie heeft uitgemoord en haar heeft ontvoerd. Maar hier komt het: hij zoekt haar niet om haar te redden, maar om haar overhoop te knallen. In zijn ogen is ze namelijk geestelijk bezoedeld door de manieren van die 'wilden', en beleeft ze nu een lot erger dan de dood.
Maar natuurlijk neemt The Searchers, en zijn regisseur, niet noodzakelijk het standpunt in dat Wayne of zijn personage inneemt. Alle personages in de film, ook dat van Waynes mede-searcher Jeffrey Hunter, maken een psychische reis door, die eindigt in een climax die niet alleen een forse shootout herbergt, maar ook een verrassende menselijke ontknoping.
The Searchers is een western die zijn genre overstijgt: een film vol conflicten en mysteries die je hard bij het strottenhoofd grijpen, en die een hele resem toekomstige cinemaklassiekers – van Taxi Driver via Paris, Texas tot Star Wars – zou beïnvloeden. Een must-see, zoals dat heet.
Zondag 25 augustus op TCM om 21u00
