Door Er is veel verontwaardiging over het verdwijnen van de hoofdtelefoonjack op de nieuwe iPhone 7. Maar is het nu echt een slechte zaak voor muziekliefhebbers?
Even de feiten: Apple stelde woensdagavond zoals verwacht een nieuwe generatie iPhones voor. Zoals voorheen is er een iPhone 7 en een iPhone 7 Plus. De eerste heeft een scherm van 4,7 inch waarop 1.334 x 750 pixels tonen, de Plus-versie een Full HD-display van 5,5 inch. Nieuw dit jaar zijn onder andere een lichtgevoeligere, dubbele camera aan de achterkant, een waterbestendige behuizing, snellere hardware en een nieuwe donkere zwarte versies. De vorige kleuredities blijven bestaan.
Beide versies zijn heel gelijkend qua technische specificaties, al zijn er hier en daar wel belangrijke verschillen. Het scherm van de iPhone 7 Plus is bijvoorbeeld is scherper (401 vs 326 ppi) en de grotere Apple-telefoon heeft een 2x optische zoom.
Het design van de nieuwe iPhone 7 bouwt duidelijk verder op het iPhone 6-ontwerp. Wat het meeste opvalt, is dat Apple deze keer veel aandacht besteedde aan audio. De nieuwe iPhone krijgt stereospeakers en – en hier is veel heisa over – verliest zijn 3,5 mm hoofdtelefoonuitgang. Apple gaf tijdens zijn keynote verschillende redenen waarom de jack verdwijnt, maar in essentie komt het neer op ‘de jack stond in de weg van een dunner design’ en ‘er is een opportuniteit om geld te besparen en misschien wel te verdienen’.
,
Het verdwijnen van de hoofduitgang betekent niet dat het luisteren via een hoofdtelefoon onmogelijk wordt. Integendeel, er blijven nog drie mogelijkheden over.
,
De belangrijkste optie wordt wellicht Bluetooth. Als je kijkt naar de marktcijfers van hoofdtelefoons, dan zijn draadloze hoofdtelefoons een belangrijk en sterk stijgend segment. Nieuwe modellen die voorgesteld zijn op de IFA-beurs begin september kosten ook minder dan ooit. Bij merken als Philips en JBL vind je draadloze hoofdtelefoons met Bluetooth onder 100 euro, wat de verdere verspreiding van deze technologie zeker in de hand zal werken.
Bluetooth is bij hifi-liefhebbers niet altijd een populaire keuze. Bij het draadloos doorsturen van muziek via Bluetooth wordt de audio immers gecomprimeerd aan de hand van een codec (zoals MP3) die zowel de hoofdtelefoon als de smartphone ondersteunen. Het gaat altijd om een lossy codec – er wordt dus muziekinformatie weggegooid – omdat de bandbreedte van Bluetooth bescheiden is.
Los van de kwaliteiten van de drivers en andere elementen in de hoofdtelefoon zelf, hangt de geluidskwaliteit bij Bluetooth af van welke codec er juist gebruikt worden. Inmiddels zijn codecs die weliswaar lossy zijn, maar wel veel meer muziekinformatie behouden. Aptx is een bekende en bestaat in verschillende versies, maar je hebt ook bij Sony LDAC. Veel ruimer ondersteund zijn AAC en MP3, die voor mobiel gebruik eigenlijk goed genoeg klinken.
,
Niet iedereen wil draadloos luisteren, onder meer omdat je er aan moet denken die hoofdtelefoon op te laden. Bekabelde hoofdtelefoons zijn bovendien doorgaans goedkoper, want ze bevatten geen actieve elektronica.
Kabelliefhebbers worden door Apple nu aangeraden om te luisteren via de Lightning-connector, de vertrouwde aansluiting die al op bestaande iPhones en iPads te vinden is. Dat lijkt misschien gek, want voor de meeste mensen is de Lightning-poort enkel geschikt om te laden. Maar eigenlijk is de Lightning-aansluiting bijzonder gesofistikeerd.
Even technisch. Lightning is – net zoals Thunderbolt en moderne USB-uitvoeringen – een universele aansluiting die je voor verschillende toepassingen kan gebruiken. Je kunt via Lightning laden, maar ook data overzetten, audiostreams én analoge audio uitlezen of zelfs video naar buiten sturen. Waar vroeger elke functie een andere stekker kreeg (kijk je maar op de achterkant van een AV-receiver), is de toekomst één type stekker. Een chip aan weerszijden van de kabel zorgt dat de juiste data wordt doorgestuurd.
Je kunt natuurlijk niet zomaar een klassieke hoofdtelefoon op een Lightning-poort aansluiten. Apple wil dat je een nieuwe type hooftelefoon gebruikt, uitgerust met een Lightning-kabel. Het gaat echter niet enkel om de kabel. Die nieuwe type hoofdtelefoons bevatten heel wat actieve elektronica. Het zijn immers die Lightning-hoofdtelefoons die nu de digitale audiostream moeten omzetten naar analoge audio. Ze bevatten dus zowel een DAC als een hoofdtelefoonversterker, net zoals bij een Bluetooth-hoofdtelefoon.
Tot nu bevatten de Lightning-hoofdtelefoons op de markt geen batterij. Ze verbruiken dus stroom van je smartphonebatterij. Het is afwachten hoe zwaar de impact gaat zijn op de autonomie van de iPhone 7.
Apple elimineert dus niet enkel een jack in de nieuwe iPhone, maar in theorie een DAC en versterker. Al klopt dat niet helemaal – zie optie 3.
,
Maar is de overstap naar Lightning nu een goede zaak voor audioliefhebbers? Ondanks de grote verontwaardiging op sociale media en online, is het antwoord eigenlijk: “Ja”. De realiteit is dat smartphones doorgaans geen heel goede DAC of hoofdtelefoonversterker bevatten, al was de iPhone altijd wel een van de beste op de markt. Onder meer de ingebouwde hoofdtelefoonversterker was bijzonder krachtig en kon ook moeilijkere hoofdtelefoons aansturen.
Maar toch, als je een betere hoofdtelefoon aan een smartphone hangt dan krijg je meestal een suboptimale geluidskwaliteit. Dat heeft te maken met technische aspecten zoals impedantie en gevoeligheid. Die leggen we graag elders uit, maar in elk geval: er is een reden waarom hoofdtelefoonliefhebbers snel grijpen naar een goede en krachtige hoofdtelefoonversterker.
Ons advies was daarom altijd dat je voor het luisteren naar een betere hoofdtelefoon via een smartphone best een externe DAC/versterker voorzag. Dit is weliswaar een minder handige optie en meer iets voor audiofielen, maar het resultaat is in 9 op 10 gevallen veel beter. Toestellen als de Chord Mojo en Oppo HA-2 zijn op dit vlak een prima maar dure keuze.
Bij een Lightning-hoofdtelefoon zou je de betere klank van een externe DAC/versterker moeten krijgen, zonder de onhandigheid van een extra kastje dat aan je smartphone bengelt. De fabrikant van de hoofdtelefoon kan namelijk de ingebouwde DAC en versterker helemaal afstemmen op de specifieke drivers in die koptelefoon.
Dit gaat bijna altijd beter zijn dan de toevallige combinatie van de DAC/versterker in je smartphone en je koptelefoon met zijn karakteristieken.
Wie op dit moment naar de winkel trekt voor een Lightning-hoofdtelefoon zal een bescheiden aanbod vinden. Concreet vind je geschikte hoofdtelefoons bij Philips, JBL, Libratone en Audeze. Het gaat nu telkens maar om enkele modellen, maar verwacht in de komende maanden heel wat nieuws op dat vlak. Voor fabrikanten die al Bluetooth-hoofdtelefoons bouwen, is de stap naar een Lightning-hoofdtelefoon niet enorm groot. Maar ze moeten wel door Apple worden goedgekeurd, zodat ze MFI-compatibel zijn. Ongetwijfeld kost dat proces tijd en mogelijk ook geld.
,
Een groot deel van de verontwaardiging komt van mensen die denken dat hun bestaande hoofdtelefoon nu waardeloos is. Maar dat klopt niet. Om te beginnen levert Apple bij de iPhone 7 een kabel waardoor je een koptelefoon met jack op de Lightning-poort kunt aansluiten. Het is niet mooi, het is zeker niet elegant, maar het is ook geen echt probleem.
Voor betere hoofdtelefoons zouden we nog altijd aanraden om te kijken naar een mobiele DAC/versterker, die je dan via een Lightning-kabel verbindt. Zo’n toestel kan wat kosten, maar dat hoeft niet. De voorgenoemde Chord Mojo en Oppo HA-2 hebben inderdaad een prijskaartje in de richting van 500 euro, maar je hebt ook prima apparaatjes van merken als Fiio die veel minder duur zijn.
Sommige mobiele DAC/versterkers hebben bovendien aardige extra functies, zoals de mogelijkheid om muziek af te spelen (bijvoorbeeld bij de Onkyo DAC-HA200), hoofdtelefoons gebalanceerd aan te sluiten (zoals de nieuwe RHA Dacamp L1) of te functioneren als powerbank (Oppo HA-2). Je kunt ze bovendien ook gebruiken om muziek in hoge kwaliteit te beluisteren via een computer, handig als je na het pendelen het kantoor bereikt.
Op het einde van de dag kan je niet anders concluderen dat de stap van Apple eigenlijk wel een stap vooruit is qua audiokwaliteit. Dat is misschien niet het voornaamste motief voor Apple, maar voor hifi-liefhebbers die onderweg naar muziek willen luisteren is het geen slechte zaak.
